گابریل شانل که بعدها به نام کوکو شانل شهرت یافت، ۱۹ اوت ۱۸۸۳ به دنیا آمد. طرح‌های این زن فرانسوی تحولی را در سبک لباس پوشیدن زنان به وجود آورد. شنل همواره بر زنانگی تأکید داشت و به آن بها می‌داد. به جرئت می‌توان گفت شنل یکی از تاثیرگذار ترین زنان در صنعت مد و فشن محسوب می‌شود. به همین خاطر ما در تگموند تصمیم گرفتیم تا شما را با این اسطوره دنیای مد بیشتر آشنا کنیم.
سال های ابتدایی زندگی شنل
سال‌های اولیه زندگی کوکو شنل هیچ شباهتی با آنچه بعدها شد، ندارد. شنل دوران نوجوانی‌اش را در یک پرورشگاه گذراند و در جوانی به همراه خواهرش در کاباره‌ها آواز‌خوانی می‌کرد.
وقت‌هایی که در پرورشگاه خبری از درس و کار نبود، شانل زمان را در کارگاه‌های خیاطی آنجا به دوختن و بافتن سپری می‌کرد. عشق و علاقه به دوختن در همان ساعات «فراغت» پرورشگاه در او جان گرفت و همین عشق سال‌ها بعد به زندگی‌اش رنگ دیگر داد.
شروع فعالیت حرفه ای و افتتاح فروشگاه
شنل به کمک یکی از طرفداران مرد خود که کمک مالی قابل توجهی به او کرد و ارتباطات اجتماعی فراتر از مسیر حرفه او را برای او فراهم کرد، توانست در سال ۱۹۱۳ نخستین فروشگاه خود را در پاریس افتتاح کند. پس از آن با فروش کلاه‌ها و تأسیس شعبه محدودی از لباس، در شهر دیگری از دیوویل فروشگاه‌های شانل گسترش یافت، مشتریان اختصاصی یافت و به سرعت لباس‌های راحت و کاربردی او موفقیت بسیار زیادی پیدا کرد. بیشتر لباس‌های شانل از پارچه‌های کش باف تهیه می‌شد، پارچه‌ای که انتخاب آن هم غیرمعمول و غیرعادی بود و هم الهام بخش بود. پیش از اینکه این طراح استفاده از پارچه‌های کشباف را شروع کند، این نوع پارچه معمولاً در لباس‌های زیر مردانه استفاده می‌شد.
شنل در سال‌های نخستین فعالیت خود در حرفه طراحی، به خاطر موقعیت مالی وابسته و نامناسب خود، پارچه‌های کش باف را به دلیل قیمت پایین آن خریداری و استفاده می‌کرد. ویژگی‌ها و کیفیت این پارچه باعث شد تا شنل پس از اینکه در کار خود موفق شد و شغل او سود آور و پردرآمد شده بود، بازهم استفاده ازآن را ادامه بدهد. این پارچه به خوبی تزئین می‌شد، تا می‌خورد، چین می‌خورد و با طرح‌های شنل که ساده، کاربردی بود بسیار مناسب بود.او خود یک‌بار گفته بود: «من ۱۸ ساله بودم که برای اولین بار وارد دنیای مد شدم. در آن زمان هنوز شاگرد راهبه‌های پرورشگاه بودم و هیچ چیزی به جز لباسی که خودم برای خودم دوخته بودم نداشتم. درست همان چیزی که موفقیت به حساب می‌آمد. همه سرشان را به طرف من بر می‌گرداندند. به خودم گفتم، اگر طرح‌های من این‌طور به مذاق مردم خوش می‌آید، پس می‌توانم آنها را تولید کنم و بفروشم.»
عطر مشهور شماره ۵
عطر شماره ۵ نخستین عطری است که کوکو شنل در سال ۱۹۲۱ روانه بازار کرد. این عطر به عنوان موفق‌ترین عطر زنانه تمام دوران شناخته می‌شود و شهرتی جاودانی کسب کرده است. عطر شماره ۵ شنل تا به امروز همواره در میان ده عطر پرفروش در سراسر جهان جای داشته است.
کلاه های شنل
دو مانکن فرانسوی در سال ۱۹۳۵ که لباس و کلاه طراحی شنل را بر تن دارند. در مزون خیاطی شانل کلاه‌های پردار و بزرگ که مد به جامانده از قرن ۱۹ به شمار می‌آمد، تبدیل به کلاه‌هایی ساده و شیک شدند که هیچ نشانی از زرق و برق پیشین روی آنها دیده نمی‌شد.
طرح‌های شنل انقلابی را در سبک لباس پوشیدن زنان ایجاد کرد؛ طرح‌هایی که برخلاف مد مرسوم آن زمان تماما بر سادگی و زنانگی طبیعی تأکید داشتند و به دور از هر تجملی بودند. این ویژگی‌ها تبدیل به اصلی‌ترین مشخصه‌های برند شنل شدند.
ویژگی های شخصیتی و زندگی خصوصی شنل
شنل معتقد بود که زنان زمانی قوی هستند که به زنانگی‌شان بها دهند. از همین رو نیز با شلوار چندان میانه‌ای نداشت: «من مخالف شلوار هستم. طبیعتا در مزارع می‌توان شلوار به پا کرد اما نمی‌فهمم چرا باید مثل یک مرد لباس پوشید و در خیابان‌ها به راه افتاد. شلوار زنان را نازیبا می‌کند. اکنون زمانی است که باید به زنانگی بها داد.»
در سال ۲۰۰۹ فیلمی با نام (کوکو پیش از شانل) با بازی اودری توتو در نقش کوکو شنل به روی پرده آمد. این فیلم ۲۸ سال ابتدای زندگی این طراح جاودان فرانسوی و چگونگی ورود وی به دنیای مد را به تصویر می‌کشد.
با این که شنل معشوق‌های فراوانی داشت و همواره مردان زیادی ستایشگرش بودند، هیچگاه ازدواج نکرد و بچه‌دار نشد. در سال ۲۰۰۹ فیلمی با نام «ایگور استراوینسکی و کوکو شانل» در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد که روایتگر داستان رابطه عاشقانه این دو بود.
در ژانویه سال ۱۹۸۳ کارل لاگرفلد، طراح مد آلمانی، به عنوان مدیر هنری به خانه مد شنل پیوست. یک سال بعد او به عنوان طراح ارشد برند شنل معرفی شد که این سمت را تا کنون حفظ کرده است.
شنل در فرانسه یک چهره ملی به شمار می‌آید و این نام در دنیای مد مترادف با جذابیت، زیبایی، زنانگی و سادگی است.
سبک زندگی شنل
شیوه زندگی خود شنل، اندیشه و تصورات او را در این مورد که زنان مدرن دنیا چگونه باید نگاه کنند، عمل کنند و لباس بپوشند، نیرو بخشید و تقویت کرد. هیکل لاغر پسرانه او و مدل موی کوتاه و پوست برنزه او، همچنین زندگی فعال و استقلال مالی او به یک ایدئال و آرمان بدل شد. شنل در تمام دوران فعالیت خود، در بسته‌بندی و بازاریابی گرایش و سبک شخصی خود موفق بود و در سرتاسر قرن بیستم، به یک داور عالی و برجسته ذوق و سلیقه زنان تبدیل شد.
تمایلات و توجهات پر حرارت و احساساتی این طراح، الهام بخش طرح‌های او بود. آپارتمان و لباس او با رنگ‌های محبوب او یعنی رنگ مایه‌هایی از رنگ بژ، مشکی و سفید مطابقت داشت. عناصری از مجموعه هنری و علاقه‌های تئاتری او نیز زمینه‌ها و موضوعاتی را برای مجموعه‌های او فراهم آورد. پس از آنکه شنل در یک مجلس بالماسکه مانند تصویر یکی از نقاشی‌های جین آنتونی وتیو (Jean-Antoine Watteau) حضور یافت، آن طرح را در یک لباس زنانه به کار برد.
شنل در طول دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ به فعالیت خود ادامه داد تا بتواند لباس‌های موفقی را برای زنان خلق کند. در سال ۱۹۲۶، مجله آمریکایی وگو «پیراهن مشکی کوتاه» شنل را به فورد تشبیه کرد و به محبوبیت و شهرت نسبتاً جهانی او در فشن اشاره کرد. در حقیقت این نوع پیراهن که مناسب استفاده در روز و شب بود، هم به طرح و بخشی اصلی در مجموعه فصل‌های بعدی شنل بدل شد و هم به عنوان لباسی کلاسیک در پوشش زنان قرن بیستم پذیرفته شد. این طراح در طرح‌های روز خود، از پارچه‌های ابریشمی نازک و توری طرح دار رنگارنگ زنانه نیز استفاده می‌کرد.
مجموعه لباس‌های شب به شکل خطی باریک و بلند بود که شانل به استفاده از آن شهرت داشت، البته او از تور، نوار و عناصر زینتی نیز در آنها ترکیب می‌کرد، که ظاهر کلی لباس را رومانتیک، دلچسب و زیبا می‌ساخت.
بازگشت مجدد به دنیای مد
شنل علی‌رغم موفقیت بسیار زیاد خود، هنگامی که فرانسه در سال ۱۹۳۹ به آلمان اعلام جنگ کرد، سالن خود را تعطیل کرد. سایر سالن‌های خیاطی زنانه فرانسه را ترک کردند، اما شانل جنگ پاریس و آینده نامعلوم خود را تحمل کرد. به دنبال پایان خصومت‌ها و حل برخی از مشکلات شخصی، شنل دریافت که نمی‌تواند زمان را به بطالت و بیکاری بگذراند. او موفقیت اولیه کریستین دیور و غالب شدن نظریه «نگاه جدید» او در دوره پس از جنگ را مشاهده کرد. هنگامی که بسیاری از افراد اهمیت و احترام دیور به زنانگی و نمایش دامن‌های پف کرده و حجیم و کمرهای باریک او را تحسین کردند؛ شنل احساس کرد که طرح‌های او دیگر نه مدرن هستند و نه برای زنان آزادی که با پذیرفتن نقش‌های فعال اجتماعی جنگ را سپری کرده بودند، مناسب است. او درست همانند زمان جنگ جهانی اول، به تقویت و تجدید نیروی فشن زنان مشغول شد.
مشکلات پیش روی فعالیت های شنل
او در این تلاش با چالش‌هایی مواجه بود: تأمین سرمایه، فراهم آوردن و جمع کردن کارمندان جدید، جستجوی پارچه‌های جدید و در سن هفتاد سالگی با نسل جدید طراحان رقابت کردن. مجموعه بازگشت و رجعت شنل، در سال ۱۹۵۳ آغاز به کار کرد. اگرچه این کار یک موفقیت مهم و شاخص نبود، اما شانل استقامت به خرج داد. او در مدت سه فصل توانست از احترام و اعتبار جدیدی برخوردار بشود.
او نمونه‌های قدیمی و کلاسیک خود را به شکل امروزی و مطابق روز درآورد، طرح‌های فاستونی و راه راه مردانه کلاسیک را بازسازی کرد، تا اینکه جمعیتی از زنان ثروتمند و افراد مشهور دوباره به سالن نمایشگاه او روی آوردند. کت دامن شنل، تهیه شده از پارچه فاستونی، با دامن کوتاه و بالاتنه بدون یقه تزئین شده با نوار و دکمه‌های طلایی، جیب‌های وصله شده و یک زنجیر طلایی که در حاشیه دوخته شده بود و از شانه‌ها آویزان بود؛ به نشانه و نماد نسل جدید تبدیل شد. شنل بار دیگر کیف‌های زنانه، جواهرات و کفش‌ها را به بازار عرضه کرد که در فصل‌های بعدی با موفقیت بسیاری همراه شد.
دستاوردهای برند شنل پس از مرگ
شنل تا سال‌های آخر عمر دست از کار نکشید. او در یک روز یکشنبه سال ۱۹۷۱ در آپارتمانش در شهر پاریس چشم از جهان فروبست. در مراسم تشییع پیکر این طراح جاودانه دنیای مد، چهره‌های سرشناسی از جمله ایو سن لوران شرکت داشتند.
پس از مرگ شنل در سال ۱۹۷۱، چند نفر از معاونین و دستیاران او برای شعبه‌های «آماده پوشیدن» و خیاطی زنانه سطح بالای او طراحی کردند، تا اینکه کارل لگرفلد (متولد ۱۹۳۸) در سال ۱۹۸۳ مسئولیت طراحی بخش خیاطی زنانه سطح بالا و در سال ۱۹۸۴ بخش «آماده پوشیدن» این سالن را برعهده گرفت.
لگرفلد مانند مجموعه‌های زمان بازگشت شانل، به طرح‌های پیشین نگاه کرد. در طرح‌های او جزئیات منحصر به مارک شنل از قبیل پارچه‌های فاستونی و راه راه مردانه، رنگ‌ها، زنجیرهای طلایی و چرم‌های کوک خورده ترکیب شده‌است و بر روی آن علامت CC دیده می‌شد.
در مجموعه‌های بعدی، لگرفلد با دل و جرات تر شد و برخی از مدل‌ها و ظاهرهای زنانه دهه ۱۹۶۰ شنل را بازسازی کرد. با توجه به اینکه پارچه کش باف محبوب شنل، در قرن بیستم به عنوان لباس زیر مردانه استفاده می‌شد، او حتی از تی شرت‌های مردانه نیز در طرح‌های خود استفاده کرد. با این وجود، توانایی لگرفلد در استخراج مستمر از بایگانی شنل، اهمیت سهم کوکو شنل در فشن زنان قرن بیستم را تصدیق می‌کند.